رقص شمالی

رقص قاسم آبادی گونه‌ای از رقص ایرانی است که از روستای قاسم آباد در استان گیلان ریشه گرفته‌است. این رقص با نوعی شاد از موسیقی محلی گیلکی و در لباس‌های محلی روستای قاسم آباد اجرا می‌شود.
رقص قاسم آبادی گلچینی از رنگ و دعای مردم گیلان در فصل کشت و برداشت است. به گفته «حسین اسماعیل پور» مردم‌شناس گیلان و رئیس پژوهشگاه گیلان، رقص قاسم آبادی به دو قسمت رقص خانم‌ها و رقص آقایان تقسیم می‌شود، اما آنچه امروزه بیشتر به عنوان رقص قاسم آبادی شناخته شده‌است، رقصی است که خانم‌ها مجری آن هستند.

لباس قاسم آبادی که رقاصان معمولاً در رقص قاسم آبادی بر تن می‌کنند، همانطور که از نام آن پیداست، لباس محلی روستای قاسم آباد است. این لباس از سه تکه تشکیل شده‌است: تنبان یا شلوار قاسم آبادی که در دوخت آن بین ۱۰ تا ۱۵ متر پارچه به کار می‌رود و با رنگهای متفاوت و چین بسیار زیاد دوخته می‌شود. پیراهن که تقریباً تا روی تنبان قاسم آبادی می‌آید و جلیقه که با پول و سکه تزیین می‌شود. البته زنان قاسم آبادی روسری بلندی نیز به دور سر خود می‌بندند که از دو قسمت پیشانی بند و روسری توری دستبافت تشکیل می‌شود.

لباس قاسم آبادی به تنوع رنگ‌اش معروف است که الهام‌گرفته از طبیعت گیلان است، به طوری که رنگ‌های قرمز و سفید در این لباس غالب هستند و تکه‌های سبز به صورت محدود در آن دیده می‌شوند. این رنگ‌ها در هنگام چرخش و حرکات در طول رقص نمودی از گنبد دوار را به نمایش می‌گذارند. رنگ‌های سیاه و بنفش یا در دوخت این لباس به کار برده نمی‌شوند یا اگر هم مورد استفاده قرار گیرند، وجودشان بسیار کم و محدود است.

از نکات ظریف در دوخت این لباس آن است که استفاده از رنگ‌ها برای مجردها و متاهل‌ها متفاوت است، به این صورت که معمولاً برای مجردها از نوارهای رنگی‌ در لبه دامن استفاده می‌شود و بیشترین رنگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما برای متاهل‌ها یا ساده کار می‌شود یا اگر نوار رنگی به کار رود، بیشتر از رنگهای تیره‌تر استفاده می‌شود.  

 در رقص قاسم آبادی ابتدا نیایش خداوند و سپس سه مرحلهٔ کاشت، داشت و برداشت برنج نشان داده می‌شود: رقص قاسم آبادی با انجام نیایش‌ به درگاه خداوند آغاز می‌شود و بخش عمده‌ای از این رقص به دعا و شکر پروردگار اختصاص دارد، چراکه خداوند به آن‌ها این امکان را داده تا به کشت و زرع بپردازند.

پس از نیایش، مرحله کاشت آغاز می‌شود. این بخش از رقص با حرکات تند و چرخش‌های دایره‌ای انجام می‌شود. مرحله دوم که مرحله داشت است با چرخش‌های کندتر انجام می‌شود و مرحله برداشت که جداکردن دانه از ساقه و پوسته است، در دایره‌های کوچکتر انجام می‌شود و تقریباً افراد ثابت در یک جا این مرحله را انجام می‌دهند.

رقص قاسم آبادی در سه حلقه انجام می‌شود: حلقهٔ اول بزرگتر است و به صورت چرخش‌های سریع انجام می‌شود، حلقهٔ بعدی که برای مرحله داشت است، کوچکتر می‌شود و در نهایت حلقهٔ سوم از همه کوچکتر خواهد بود. این حلقه‌ها در ادامه مراحل رقص بزرگتر می‌شوند و ادامه می‌یابند تا به مرحله نیایش و شکر خداوند می‌رسد.